‘Blurred Lines’ is al tijden een hitje, maar werd pas laat opgemerkt door boosbloggers. Zo schrijft een moeder dat het liedje leuk en catchy klinkt, maar dat je beter maar eens goed naar de teksten luistert voordat je gezellig meezingt met de kinderen achterin. ‘Nee betekent eigenlijk ja’ zou de betekenis zijn. Het gaat dus om de verkrachtingsmythe, zo horen we ook van anderen. In deze moeder weerklinkt het bekende verhaal van seksisme en seksualisering in de media en dan met name in videoclips. Het zijn echter niet zulke clips die schadelijk zijn, maar de voorspelbare reacties erop.
Thicke zelf vindt dat hij een romanticus is. Hij wilde iets lolligs maken en juist een gesprek aangaan over misogynie. De vrouwen zijn de baas in de clip en je moet het allemaal ironisch zien, zegt hij in The New York Times. Is de clip dan onschuldig? Nee ook niet. Ironisch vrouwen als seksobject neerzetten doet niets af aan de objectificatie. De meisjes die in de clip voorbij hupsen zijn nog steeds enkel en alleen bedoeld om naar te kijken.
De clip is een marketingstunt. Thicke was uit op controverse. Het feit dat er twee versies gemaakt zijn, een ‘expliciete’ en eentje met kleren aan, zegt daarover voldoende. Voor de zekerheid kondigde Thicke vast de hashtag aan in de clip. Het doet denken aan de Suit Supply-campagnes. Het bedrijf wil graag dat feministen gaan protesteren om zo gratis publiciteit te genereren. Het geeft geen pas voor feministen om zich voor dit karretje te laten spannen.
Bovendien verlies je met zo’n simplistische reactie altijd. Teksten hebben namelijk meerdere betekenissen. De Suit Supply-foto’s en de clip van ‘Blurred Lines’ bevatten een postmoderne knipoog. Ik gebruik die foto’s regelmatig om studenten semiotiek uit te leggen. We kijken dan naar de foto en achterhalen allerlei mogelijke subteksten en connotaties – betekenissen die niet 1-2-3 bij studenten waren opgekomen. Uit die analyse rolt dan ook nooit de eenduidige conclusie van vrouwenhaat. Eerder gaat over macht, feminisme en de plaats daarvan in de maatschappij. De parodie op ‘Blurred Lines’ zou goed in zo’n les passen: wat doet het met de kijker als de rollen omgedraaid worden?
Wat me daarnaast stoort aan boe-roepers is dat ze nooit eens praten met de mensen die zij zo graag willen beschermen. Toen ik tien was zag mijn moeder de clip van ‘Open Your Heart’ en ik mocht pardoes geen Countdown meer kijken. “Dat is geen tv voor meisjes zoals jij” zei ze. Daardoor wilde ik juist nog veel meer Countdown-achtige programma’s kijken: het sloot aan bij mijn idee dat Madonna stoer was. Eenmaal volwassen ben ik de complexiteit van betekenis systematisch gaan onderzoeken. Zo sprak ik met meisjes over videoclips en popsterren, in focusgroepen en in hun eigen klas. Ik stelde vast dat wat meisjes daarvan maken nauwelijks overeenkomt met wat critici zeggen dat meisjes daarvan maken.
Op een punt stemden ze wel overeen. Net als volwassenen denken meisjes dat zijzelf niet gevoelig zijn voor zulke beelden, maar dat mensen die jonger zijn dan zij wel kwetsbaar zijn. Dit geldt voor meisjes van 17, maar ook voor meisjes van 12. Hier komen we bij een fundamenteel probleem achter boosblogs zoals hierboven: er zijn nooit slachtoffers. We worden dagelijks geconfronteerd met geseksualiseerde media, maar we hebben geen seksueel losgeslagen jeugd. Het aantal verkrachtingen is juist het hoogst in landen waar géén blote meiskes op televisie dansen (zie ook mijn betoog over de voordelen van porno). Afgezien van kortetermijneffecten gevonden in laboratoriumsettings, is er geen bewijs dat zulke clips leiden tot blurred lines onder jongeren.
De kritiek op zulke clips heeft bovendien een vervelende bijwerking. Zulke blogs en columns versterken het stigma over ‘het feminisme’ als zeurideologie. Ze dragen bij aan het foutieve idee dat alle feministen niets beters te doen hebben dan basaal boos worden om bloot. Ze doen afbreuk aan de diversiteit onder feministen – die komen namelijk in heel veel verschillende soorten met vaak tegengestelde meningen. Waarvan akte.
In september verschijnt een boek over meisjescultuur dat Linda Duits schreef samen met Pedro de Bruyckere. Zij laten daarin – onder andere aan de hand van ‘Blurred Lines’ – zien in hoeverre het beeld klopt dat media schetsen over meisjes.
